door Rutger van Breemen

Introductie

Het eerste volle jaar dat ik in de Eerste Daalsedijkbuurt werk, voelde niet heel anders als de eerste zes maanden! Na de vertraging en het rondhangen van het eerste halfjaar, werd 2017 een jaar van stroomversnellingen en zich snel ontwikkelende relaties. De grootste verandering zat hem wel in de ziekte van Monique. Het was een schok voor haarzelf, voor mij, voor ons team en voor de buurt. Monique moest wéér gaan knokken. Heel de buurt leefde met haar mee. Er was ongeloof, onbegrip en verdriet dat die ellende nu weer Monique had getroffen. Iedereen vroeg me steeds hoe het nu met Monique ging. Ze leefden echt met haar mee en dat ebde niet weg na een paar weken; nu nog steeds krijg ik heel regelmatig die vraag. Dat Monique beter zou worden was iets dat iedereen, wie ik ook sprak in de buurt, haar zo ontzettend gunde. Dat was het belangrijkste. Maar de andere dingen gingen ook gewoon door. Binnen het team verdeelden we de taken van Monique. Heleen neemt de coaching over, Elizabeth een aantal buurtbewoners van buiten de wijk en ik een aantal buurtbewoners in de Daalsedijkbuurt.

Dat zorgde voor een verandering in mijn werk. Allereerst verschoof mijn focus van de kinderen en hun ouders ineens naar iedereen in de buurt. Ik heb me in het zoeken van contacten en relaties het hele jaar nog wel op de kinderen van de buurt gefocust. Ik probeer elke dag een tijdje in de speeltuin rond te hangen en ook op straat zoek ik contact met de kinderen van de buurt. Maar er ging vanzelfsprekend ook nogal wat tijd naar de contacten die Monique had opgebouwd in de buurt en die ik van haar overnam.

Wat ik zelf de lastigste verandering vond, was de manier waarop ik in relatie kwam met mensen. Het ging niet via een voorzichtige kennismaking, een toevallige ontmoeting of een terloopse groet. Ik ging nu op deze mensen af en nam zelf het initiatief. Bij de meeste gezinnen die ik overgenomen heb van Monique, ben ik eerst maar gewoon een kop koffie gaan drinken. Even mijn neus laten zien, soms vertellen wat Monique overkomen is en me beschikbaar stellen.

Soms ging dat heel makkelijk en was de buurtbewoner, naast bezorgd om Monique, vooral blij, dat ik er voor hem of haar kon zijn als plaatsvervanger. Maar andere keren ging dat wat moeizamer. Ik ben niet Monique en ik heb er ook steeds voor gewaakt niet te doen alsof. Ik geloof dat authenticiteit een belangrijke eigenschap van een buurtpastor is en die kun je niet hebben als je niet dicht bij jezelf bent. Soms stond het verschil mijn werk in de weg. Bij sommige buurtbewoners is het niet veel verder gekomen dan een paar bezoekjes of korte praatjes in het voorbijgaan. Soms was dat alleen al het simpele feit, dat ik een man ben en Monique een vrouw. Voor sommige buurtbewoners was het helemaal niet vanzelfsprekend om dingen als gezondheid of de opvoeding van de kinderen met een man te bespreken. De vraag "wanneer komt Monique terug?" kreeg voor mij een dubbele betekenis: steeds weer werd ik geraakt door de betrokkenheid van buurtbewoners op Monique, ondanks al hun eigen sores. Maar aan de andere kant was het voor mij ook steeds een teken van het feit dat het gigantisch moeilijk is om Monique te vervangen.

Maar ondanks dat het zoeken was voor alle betrokkenen - met wisselend succes - heb ik wel kunnen werken aan het uitbreiden en verdiepen van de relaties die ik in de buurt heb opgebouwd. Het is geen proces dat snel tot grote aantallen leidt, maar daar is het me ook niet om te doen. Het opbouwen van een echte, oprechte, diepgaande en vertrouwensvolle relatie kost tijd. Het is helemaal niet vanzelfsprekend dat je zomaar even je levensverhaal deelt met een relatief onbekend iemand, laat staan dat je zo iemand toelaat in je leven en een stuk met je mee laat lopen.

Het helpt dat ik vaak nog te vinden ben in de buurt. Omdat ik rondloop, ergens even op een muurtje zit of omdat ik in de speeltuin ben. Dat maakt het mogelijk voor mensen om me te zien en me op neutraal terrein eens aan te spreken of iets te vragen. Soms gebeurt het spontaan omdat we ergens over zitten te kletsen. Dan wordt er ineens iets aangesneden waar de buurtbewoner dan op aanhaakt. Maar soms gebeurt het ook wat directer en spreekt een buurtbewoner me aan in de speeltuin of vraagt hij me om even bij hem langs te komen. Deze vindbaarheid en die (relatief) lege agenda, maken me beschikbaar als buurtpastor, voor alle mogelijke vragen en problemen. Iemand die wil luisteren naar wat de buurtbewoner kwijt wil, dingen die naar zijn of juist heel fijn; iemand die helpt bij ingewikkelde zaken met bureaucratie of instanties; iemand die heel praktisch kan helpen. De agenda wordt bepaald door de buurtbewoner, niet door mij. Dat is het mooie van ons werk. Maar soms ook ontzettend moeilijk. De buurtbewoner maakt keuzes of doet dingen, die in mijn ogen misschien niet het verstandigst zijn. Dat is dan frustrerend of het maakt verdrietig. Maar wie ben ik dan om daar van bovenaf een andere keuze op te leggen. Natuurlijk bied ik, zoals een goede vriend of familielid dat zou doen, alternatieven of probeer ik samen met de buurtbewoner verder te denken en in beeld te krijgen wat de gevolgen zijn van bepaalde acties. Maar uiteindelijk is het de buurtbewoner die bepaalt en beslist. Wat die buurtbewoner ook kiest; ik blijf naast hem staan en trek met hem op. Dit 'op je handen zitten' oftewel de 'latende houding' maakt dat we écht naast de buurtbewoner kunnen staan en vanuit zijn leefwereld meetrekken op zijn tocht. Als reisgenoot, door alle voor- en tegenspoed heen.

Aantallen en achtergronden van bezochte huishoudens in 2017

Tabel 1 Overzicht contacten met het buurtpastoraat 

Tabel 2 Culturele achtergronden van de opgebouwde contacten

Tabel 3 Leeftijden opgebouwde contacten